طراحی مدل ارزیابی عملکرد با رویکرد تلفیقی dea , ipa (مورد مطالعه شعب بانک)

ارزیابی عملکرد فرایندی است که با تولد انسان آغاز شده و همواره سعی در اصلاح و ارتقای خود داشته است امروزه با رشد فزاینده اهمیت سازمان ها در اجتماع، ارزیابی عملکرد سازمان ها و مدیران بیش از پیش مورد نظر قرار گرفته و شاخص های گوناگونی به عنوان معیار عملکرد مدیران و سازمان ها مطرح شده است. سنجش میزان موفقیت سازمان ها در بهره گیری از امکانات موجود، مقایسه عملکرد آنها با هم، شناسایی سازمان های ناکارا و تشخیص منشا ناکارایی، بررسی نقاط قوت و ضعف و تحلیل آن و ارائه راهکار مناسب برای بهبود وضعیت، از عمده ترین دغدغه های مدیران و مسئولان سازمانها است. سیستم بانکی در اقتصاد ایران نقش بسیار پر اهمیتی را ایفا می کند، زیرا علاوه بر واسطه وجوه بودن در بازار پول، به دلیل عدم توسعه کافی بازار سرمایه، نقش اساسی در تامین مالی برنامه های میان مدت و بلند مدت اقتصادی کشور هم دارد. و با توجه به ضرورت بالا بردن استانداردهای مالی و اهمیت بانک در کشور، به کار گیری سیاست های دقیق با استفاده از روش های علمی برای ارزیابی کارایی و عملکرد این بانک ها ضروری به نظر می رسد. یکی از کاربردی ترین تکنیک ها در ارزیابی کارایی، تکنیک تحلیل پوششی داده ها می باشد و در این حوزه مورد استفاده بسیار گسترده قرار گرفته است.dea یک روشی برای ارزیابی و سنجش کارایی نسبی یک مجموعه ای از واحدهای تصمیم گیری که دارای کاربری یکسان هستند می باشد، که از ورودی های چندگانه برای تولید خروجی های چندگانه استفاده می کند. در این تحقیق برای سنجش کارایی شعب از یکی از مهمترین فنون هارد یعنی متد تحلیل پوششی داده ها (dea) و برای تعیین وضعیت کلی بانک مهر و ارائه استراتژی های کلان برای بهبود در وضعیت با نظر به شاخص های برگزیده از متد آنالیز اهمیت- عملکرد (ipa) استفاده شده است. پس از بررسی پژوهش های پیشین در زمینه تحلیل پوششی داده ها در بخش بانکداری ومصاحبه با چند تن از متخصصان بانک و اولویت های موجود در بانک مهر و با توجه به میزان دسترسی به اطلاعات ، نهاده ها و ستانده های نهایی به صورت زیر انتخاب گردیدند. ورودی های برگزیده عبارت اند از: خالص دارائی، هزینه مطالبات مشکوک الوصول، مانده سپرده های سرمایه گزاری (کوتاه مدت و بلند مدت)، هزینه های پرسنلی، تعداد نیروی انسانی شاغل در شعبه خروجی های برگزیده عبارت اند از: تعداد تسهیلات عادی و تکلیفی، مصارف شعبه، حجم تسهیلات جاری و اعطایی، مانده سود(زیان) شعبه، تعداد حسابهای بسته شده، گشوده شده، واریز و برداشت در حل مدل به علت قدرت تفکیک بیشتر از متد ??? و به علت تسلط بیشتر بر روی نهاده ها از رویکرد ورودی محور به لحاظ تکنیکی استفاده شده است نتایج حاصل از متد نشان داد که ، 30 واحد کارا هستند. این واحد ها مرز کارایی را تشکیل می دهند و حداقل از لحاظ فنی برای سایر واحد ها مرجع هستند. بقیه واحد ها نمرات کاراییشان از حداقل 0.48 تا حداکثر 0.99 تغییر می کند. میانگین کارایی واحد ها با مدل ccr برابر 0.91 است این عدد بیان می کند که به طور میانگین بانک مهر قادر است بدون تغییر میزان ستانده های خود، نهاده هایشان را تا 0.9% کاهش دهد. این مقدار میانگین در کارایی نشان دهنده واحدهای کارا می باشد. سپس با استفاده از ظرایب اهمیت حاصل شده از متد dea و عملکرد شاخص ها با استفاده از متد ipaبه تعین وضعیت بانک مهر و ارائه استراتژی های مناسب پرداخته شد که با توجه به مدل ربعی و قرار گرفتن شاخص ها در هر ربع در نهایت استراتژی های زیر پیشنهاد گردید. شاخص های مانده سپرده های سرمایه گذاری و هزینه مطالبات مشکوک الوصول در ربع اول قرار گرفته است این ربع، ضعف اساسی بانک را نشان می دهد. بنابراین نیازمند توجه فوری جهت بهبود می باشد. در حقیقت، تلاش برای بهبود، باید در بالاترین اولویت قرار گیرد. درربع سوم و اهمیت پایین شاخص های مصارف شعبه، تعداد تسهیلات تکلیفی و عادی، حجم تسهیلات اعطایی و جاری و مانده سود و زیان شعبه وجود دارد که از نظر اهمیت و عملکرد، پایین ارزیابی شده است. اگرچه سطح عملکرد در اینجا پایین ارزیابی شده است اما مدیران نباید در این بخش، تمرکز زیادی داشته باشند زیرا از لحاظ اهمیت نیز پایین ارزیابی شده اند و برای ارتقای شاخص های این ربع باید منابع محدودی خرج شود. در ربع چهارم در بانک مهر شاخص های تعداد حسابهای گشوده شده و بسته شده و هزینه های پرسنلی و تعداد نیروی انسانی شاغل در شعبه را شامل می شود که منابع اختصاص یافته به این ویژگی ها بیش از اندازه هستند و باید جایی دیگر مصرف شوند.